Έξοδος από την ΟΝΕ σημαίνει έξοδο από την ΕΕ;

Διαβάζω στο tvxs αναδημοσίευση άρθρου του Reinhard Müller για τη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, στο οποίο υποστηρίζει ότι είναι αδύνατη από νομικής άποψης η έξοδος μίας χώρας από την Ευρωζώνη, χωρίς ταυτόχρονη αποχώρησή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση.  Όπως τονίζει ο ίδιος, "τα κράτη-μέλη προέβησαν συνειδητά στη σύσταση αυτής της κοινότητας, και συνειδητά επέλεξαν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα [εννοεί μέχρι και τη Συνθήκη της Λισαβόνας], να μη συμπεριλάβουν το δικαίωμα εξόδου στις αρχές που την διέπουν", ενώ μας λέει ότι "δε νοείται απομάκρυνση από τη Νομισματική Ένωση χωρίς έξοδο και από την Ε.Ε", επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά την παλαιότερη θέση του Κύπριου Νομικού Συμβούλου της ΕΚΤ, Φ. Αθανασίου (βλ. ενδεικτικά εδώ). 

Καταρχάς, θεωρώ ότι είναι εσφαλμένη η θέση ότι μέχρι τη Συνθήκη της Λισαβόνας δεν υπήρχε η δυνατότητα εξόδου ενός κράτους μέλους από την ΕΕ. Πράγματι, τέτοια δυνατότητα δεν προέβλεπε ρητά καμία από τις ιδρυτικές συνθήκες της Ένωσης. Το δικαίωμα αποχώρησης ("ρήτρα εθελουσίας εξόδου") καθιερώθηκε για πρώτη φορά στο άρθρο 50 της "ενοποιημένης απόδοσης της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση", σύμφωνα με το οποίο η εθελούσια αποχώρηση ολοκληρώνεται με διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ένωσης και του αποχωρούντος Κράτους. Μάλιστα, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, η αποχώρηση θεωρείται ότι ισχύει δύο έτη μετά την κοινοποίηση της πρόθεσης του ενδιαφερόμενου Κράτους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ωστόσο, ακόμα και πριν τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η απουσία ρητής πρόβλεψης της δυνατότητας εξόδου κράτους - μέλους από την Ένωση, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο για την εκούσια αποχώρησή του. Εξάλλου, η υπογραφή Συνθήκης μεταξύ όλων των κρατών μελών για τη μη εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου στη Γροιλανδία, πρώην επαρχία της Δανίας, όταν αυτή απέκτησε την αυτονομίας της, αποτέλεσε ήδη ένα "προηγούμενο".  

Πιστεύω ότι εσφαλμένη είναι και η θέση ότι η έξοδος από την ΟΝΕ σημαίνει αυτόματα - από νομικής άποψης - και έξοδο από την ΕΕ. Και αυτό γιατί όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης αναγνωρίζονται ως ισότιμα και πλήρη μέλη, είτε συμμετέχουν στην Ευρωζώνη είτε δεν έχουν υιοθετήσει για οποιονδήποτε λόγο το ενιαίο νόμισμα. Η μόνη ουσιαστική διαφορά τους έγκειται στο ότι τα κράτη που βρίσκονται εκτός, εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τα εθνικά τους νομίσματα. Γιατί, επομένως, τυχόν έξοδος από την Ευρωζώνη να συνεπάγεται αναγκαστική αποχώρηση από την ΕΕ, όταν ακόμα και τα κράτη που βρίσκονται ήδη εκτός ΟΝΕ θεωρούνται πλήρη και ισότιμα μέλη της Ένωσης; Η προτεινόμενη από τον Müller ερμηνεία μας λέει ουσιαστικά ότι ένα κράτος μέλος της ΕΕ μπορεί για οποιοδήποτε λόγο να μη συμμετέχει στην Ευρωζώνη, αλλά ένα κράτος μέλος της Ευρωζώνης που θα επιθυμούσε να αποχωρήσει από αυτήν δεν θα μπορούσε να είναι μέλος της ΕΕ! Μιλάμε δηλαδή για έναν καθαρό παραλογισμό. 
Υπενθυμίζω ότι με τα πρωτόκολλα 11 και 12 της Συνθήκης του Μάαστριχ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Δανία αντιστοίχως είχαν ασκήσει το δικαίωμά τους περί μη συμμετοχής στην Ευρωζώνη και είχαν γνωστοποιήσει σχετικά στο Συμβούλιο ότι δεν προτίθενται να μεταβούν στο τρίτο στάδιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Στα πρότυπα των παραπάνω πρωτοκόλλων, θεωρώ ότι μία ειδική συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών της Ένωσης και του Κράτους που θα επιθυμούσε να αποχωρήσει από τη ζώνη του Ευρώ θα ήταν απολύτως εφικτή, χωρίς να παραβιάζεται το Κοινοτικό Δίκαιο και χωρίς φυσικά να χρειάζεται ταυτόχρονη έξοδος της ενδιαφερόμενης χώρας από την ΕΕ.