1. Απόκρυψη της εγκυμοσύνης κατά την πρόσληψη
Κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη μίας σύμβασης εργασίας η υποχρέωση των μερών για εκατέρωθεν παροχή πληροφόρησης συμπλέκεται έντονα με το θέμα του σεβασμού και της προστασίας της προσωπικότητας. Έτσι, έχει κριθεί ότι η απόκρυψη από την πλευρά του/της υποψηφίου/ας εργαζομένου/ης ορισμένων περιστατικών που ανάγονται στο σκληρό πυρήνα του ιδιωτικού βίου, όπως η εγκυμοσύνη , είναι απολύτως θεμιτή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από την τυχόν αποσιώπηση του γεγονότος της εγκυμοσύνης κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων για την κατάρτιση σύμβασης εργασίας, δεν μπορούν να αναζητηθούν αργότερα ευθύνες από την κυοφορούσα ούτε η απόκρυψη μπορεί να αποτελέσει σπουδαίο λόγο για τη μεταγενέστερη καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Επομένως, σε περίπτωση απόλυσης για το λόγο αυτό (της αποσιώπησης και όχι της εγκυμοσύνης καθ' εαυτήν), η καταγγελία της σύμβασης εργασίας είναι άκυρη ως καταχρηστική.
2. Προστασία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Σύμφωνα με το άρθρ. 15 του Ν. 1483/1984, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 36 παρ. 1 του ν. 3996/2011, απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και για χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό, εκτός αν συντρέξει σπουδαίος λόγος.
Πάντως, ο νόμος διευκρινίζει ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί σπουδαίος λόγος η μειωμένη απόδοση της εγκύου κατά την παροχή της εργασίας της, αν αυτή οφείλεται στην εγκυμοσύνη. Να σημειωθεί ακόμα ότι η καταγγελία είναι άκυρη ακόμα κι αν ο εργοδότης ή η ίδια η κυοφορούσα αγνοούσαν κατά τη στιγμή της καταγγελίας την εγκυμοσύνη.
Σημειωτέον ότι έχει κριθεί από τον Άρειο Πάγο ότι η κυοφορούσα απολαμβάνει της ανωτέρω προστασίας ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία το έμβρυο γεννήθηκε νεκρό, διότι και στην περίπτωση αυτήν υπάρχουν οι ειδικές εκείνες περιστάσεις, εξαιτίας των οποίων επιβάλλεται η εργαζόμενη να τύχει ειδικής προστασίας για την αποκατάσταση του οργανισμού της που κλονίστηκε λόγω του τοκετού.
3. Απαγόρευση νυχτερινής εργασίας
Ο νόμος προβλέπει την υποχρέωση του εργοδότη να μετακινήσει την εγκυμονούσα ή γαλουχούσα εργαζόμενη από θέση νυχτερινής σε θέση ημερήσιας εργασίας, εφόσον υπάρχει ανάγκη.
Επίσης, είναι υποχρεωμένος να χορηγήσει άδεια για τη διενέργεια προγεννητικών ή άλλων εξετάσεων που σχετίζονται με τον τοκετό.
4. Άδεια Μητρότητας
Ο συνολικός χρόνος άδειας μητρότητας για τις εργαζόμενες με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε οποιονδήποτε εργοδότη είναι ίση προς 17 εβδομάδες. Από αυτές 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού (άδεια τοκετού) και οι 9 μετά τον τοκετό (άδεια λοχείας).
Αν ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο της πιθανής ημερομηνίας, τότε το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρώνεται ο συνολικός χρόνος των 17 εβδομάδων.
Αν, αντιθέτως, ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο μεταγενέστερο της πιθανής ημερομηνίας, τότε η άδεια (τοκετού) παρατείνεται μέχρι την πραγματική ημερομηνία του τοκετού, χωρίς να αφαιρείται από τη μείωση του υπολοίπου (δηλ. της άδειας λοχείας). Επομένως, σ' αυτή την περίπτωση η συνολική άδεια μπορεί να υπερβεί τις 17 εβδομάδες.
Να σημειωθεί, τέλος, ότι όπως κρίθηκε από την πολύ πρόσφατη υπ' αριθμ. 421/2011 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, στην περίπτωση που από την κύηση γεννηθούν περισσότερα από ένα παιδιά, δεν δημιουργείται δικαίωμα λήψης αδειών αντίστοιχου αριθμού με τον αριθμό των παιδιών που γεννιούνται.
5. Άδεια θηλασμού ή φροντίδας παιδιών
Η άδεια αυτή χορηγείται για χρονικό διάστημα 30 μηνών και αρχίζει από την ημέρα λήξεως της άδειας λοχείας. Συνίσταται δε στη μείωση του ημερήσιου ωραρίου εργασίας κατά 1 ώρα, εκτός διαφορετικής συμφωνίας μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη.
Χρήση της άδειας αυτής μπορεί να κάνει και ο πατέρας, εφόσον όμως δεν τη χρησιμοποιεί η μητέρα, προσκομίζοντας σχετική βεβαίωση του εργοδότη της μητέρας.
Κατά το διάστημα της άδειας αυτής ο εργαζόμενος (μητέρα ή πατέρας) δικαιούνται πλήρεις αποδοχές.
7. Επίδομα μητρότητας
Η γυναίκα μισθωτός δικαιούται να λάβει από το ΙΚΑ επίδομα μητρότητας από την πρώτη μέρα της απουσίας της από την εργασία. Το επίδομα αυτό είναι ίσο με το 50% του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής κλάσης, στην οποία εμπίπτει ο μέσος όρος των αποδοχών της κατά τις τελευταίες 30 ημέρες εργασίας του ημερολογιακού έτους, πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Για την χορήγηση του επιδόματος από το ΙΚΑ, είναι προϋπόθεση η εργαζόμενη να έχει εργαστεί για τουλάχιστον 200 ημέρες τα προηγούμενα 2 έτη. Δηλαδή, ακόμη κι αν η εργαζόμενη έχει απολυθεί ή δεν εργάζεται, το ΙΚΑ χορηγεί το επίδομα υπό τον όρο συμπλήρωσης 200 ημερών ασφάλισης κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών.
Τα δικαιολογητικά που ζητά το ΙΚΑ για τη χορήγηση του επιδόματος είναι:Η γυναίκα μισθωτός δικαιούται να λάβει από το ΙΚΑ επίδομα μητρότητας από την πρώτη μέρα της απουσίας της από την εργασία. Το επίδομα αυτό είναι ίσο με το 50% του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής κλάσης, στην οποία εμπίπτει ο μέσος όρος των αποδοχών της κατά τις τελευταίες 30 ημέρες εργασίας του ημερολογιακού έτους, πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Για την χορήγηση του επιδόματος από το ΙΚΑ, είναι προϋπόθεση η εργαζόμενη να έχει εργαστεί για τουλάχιστον 200 ημέρες τα προηγούμενα 2 έτη. Δηλαδή, ακόμη κι αν η εργαζόμενη έχει απολυθεί ή δεν εργάζεται, το ΙΚΑ χορηγεί το επίδομα υπό τον όρο συμπλήρωσης 200 ημερών ασφάλισης κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών.
- Ασφαλιστικά βιβλιάρια των δύο τελευταίων ετών ή βεβαίωση εργοδότη επικυρωμένη από το Υποκ/μα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το οποίο ελέγχει τον εργοδότη.
- Βιβλιάριο υγείας (ατομικό, οικογενειακό)
- Βεβαίωση του γυναικολόγου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για την πιθανή ημέρα τοκετού
- Δήλωση από τον εργοδότη ότι σταμάτησε να εργάζεται - Δήλωση δική της για την ημέρα διακοπής (χορηγείται έντυπο από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ)
- Ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού (μετά τον τοκετό για το επίδομα λοχείας)
Εκτός από τα παραπάνω η κυοφορούσα (ή ο σύζυγός της) δικαιούται και Βοήθημα Τοκετού, το οποίο καταβάλλεται αντί μαιευτικής περίθαλψης 4-6 ημερών. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση γέννησης διδύμων ή τριδύμων χορηγούνται δύο ή τρία βοηθήματα τοκετού, αντιστοίχως.
