ΣτΕ 1098/2011 - Παράνομη συγκρότηση Ανεξάρτητων Αρχών

Μετά την απόφαση του Γ. Καμίνη να θέσει υποψηφιότητα για την εκλογή του στο Δήμο Αθηναίων, η Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη λειτουργεί υπό αναπλήρωση από την Βοηθό Συνήγορο, κυρία Καλλιόπη Σπανού, καθηγήτρια Διοικητικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 2 Ν. 3094/2003, αναπλήρωση του Συνηγόρου του Πολίτη χωρεί εφόσον απουσιάζει ή κωλύεται προσκαίρως να ασκήσει τα καθήκοντά του για οποιονδήποτε λόγο (και όχι όταν παραιτείται από τη θέση του). Εξάλλου, το άρθρο 2 Ν. 3051/2002 προβλέπει - μεταξύ άλλων - ότι «...σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης ή έκπτωσης μέλους ανεξάρτητης αρχής, διορίζεται νέο μέλος για το υπόλοιπο της θητείας...».  Η επιλογή των μελών γίνεται από τη Βουλή σύμφωνα με το άρθρο 101 Α παρ. 2 του Συντάγματος και την προβλεπόμενη από τον Κανονισμό της Βουλής διαδικασία. 

Εξάλλου, σύμφωνα με την πολύ πρόσφατη 1098/2011 απόφαση του ΣτΕ, ο διορισμός νέου μέλους κατά την προβλεπόμενη διαδικασία πρέπει να γίνει εντός ευλόγου χρόνου. Μετά την πάροδο του ευλόγου χρόνου η Ανεξάρτητη Αρχή δεν διαθέτει νόμιμη συγκρότηση και, επομένως, οι αποφάσεις της είναι ελαττωματικές (Η έλλειψη νόμιμης συγκρότησης διοικητικού οργάνου είναι λόγος ακύρωσης των αποφάσεών του, που έχουν εκτελεστό χαρακτήρα). Θεωρώ ότι από την παραίτηση Καμίνη, που έλαβε χώρα στις 24 Σεπτεμβρίου 2010, μέχρι σήμερα έχει παρέλθει ήδη αυτό το εύλογο χρονικό διάστημα. Αυτό σημαίνει ότι ο Συνήγορος του Πολίτη ως ανεξάρτητη διοικητική Αρχή αντιμετωπίζει πλέον πρόβλημα νόμιμης συγκρότησης, ενώ το βέβαιο είναι ότι η καθυστέρηση στον διορισμό νέου Συνηγόρου υποβαθμίζει το θεσμό και αποτελεί τροχοπέδη για την ήδη προβληματική το τελευταίο διάστημα αποτελεσματικότητά του. 

Σημειώνω ότι η παραπάνω απόφαση του ΣτΕ αφορά στην περίπτωση της αυτοδίκαιης εκ του νόμου παράτασης της (τετραετούς) θητείας των μελών των ανεξαρτήτων αρχών «μέχρι το διορισμό νέων». Η παράταση, κατά το ΣτΕ, είναι ανεκτή μόνον για εύλογο χρονικό διάστημα, το οποίο κρίνεται κατά τις εκάστοτε συντρέχουσες περιστάσεις, ενώ μετά την πάροδο του ευλόγου χρόνου η ανεξάρτητη αρχή δεν διαθέτει νόμιμη συγκρότηση. Για την ταυτότητα του νομικού λόγου και με βάση το ίδιο σκεπτικό, παρόμοια ερμηνεία θα πρέπει να γίνει δεκτή και για την περίπτωση της παραίτησης μέλους Ανεξάρτητης Αρχής. Δηλαδή, ο διορισμός νέου μετά την παραίτηση προηγούμενου μέλους της Αρχής, θα πρέπει επίσης να γίνεται εντός ευλόγου χρόνου, διαφορετικά η Αρχή αντιμετωπίζει και πάλι προβλημα νόμιμης συγκρότησης. Πολλώ δε μάλλον όταν το μέλος που παραιτείται τυχαίνει να είναι το ανώτατο μονοπρόσωπο όργανο διοίκησής της.